Achterhoekse organisaties leiden samen GZ-psychologen op

Inger van Steenoven is zo’n GZ-psycholoog in opleiding. ‘Ik werk bij Sensire, maar op dit moment vanwege mijn opleiding voor een jaar bij GGNet. Dat is de grootste organisatie voor geestelijke gezondheidszorg in de regio. Ik werk dagelijks met volwassenen tot 65 jaar en kom allerlei psychische problematiek tegen: depressiviteit, traumaklachten, angststoornissen, persoonlijkheidsproblematiek… Het is goed veel “vlieguren” met deze behandelingen te maken.’ 

Wat zegt leeftijd?

Ze licht toe: ‘Straks terug bij Sensire kan ik dan gemakkelijker bepaalde psychiatrische stoornissen herkennen en daarop inspelen. Ouderen kunnen dezelfde psychische problemen hebben als mensen onder de 65 jaar, alleen uiten die klachten zich vaker somatisch. Bovendien: iemands leeftijd bepaalt niet per definitie of hij tot de doelgroep ouderen behoort, ook de mate van kwetsbaarheid speelt een rol. Er zijn heel fitte 80-jarigen en mensen van 50 met lichamelijke, psychische, sociale of functionele beperkingen.’

Bewuste keuze

Inger koos er destijds bewust voor om te reageren op de vacature ‘GZ-psycholoog in opleiding’ bij Sensire. ‘Ik werkte als psycholoog in de ouderenzorg in Leiden en we wilden dichter bij de natuur wonen. Ik wilde bovendien heel graag een opleidingsplaats. Die zijn schaars, jammer genoeg, vaak moet je jaren wachten. Vooral die brede opleiding in combinatie met de GGZ en het ziekenhuis trok me.’ De constructie bevalt haar goed. ‘Je kijkt breder, ziet andere denkwijzen en krijgt daardoor andere ideeën. Door zo’n generalistische manier van opleiden groei je zelf ook.’

Angela benadrukt ook het voordeel van breed opleiden vanuit de ouderenzorg: ‘Wij komen alle stoornissen tegen die ook elders in de samenleving voorkomen. Want in de ouderenzorg komt uiteindelijk iedereen samen, met alle mogelijke achtergronden.’

Samen de praktijkopleider delen

De GZ-opleiding duurt twee jaar. Eén dag per week volgen de GZ-psychologen in opleiding theoretisch onderwijs. Verder werkt men een jaar binnen de eigen organisatie en een jaar binnen GGNet, dit onder andere vanwege de vele behandelcontacten. Casuïstiek, supervisie en reflectie spelen tijdens de opleiding een belangrijke rol.

Bij de opleiding zijn een praktijkopleider, werkbegeleider en supervisor betrokken:

• De praktijkopleider wordt door de samenwerkende organisaties gedeeld en is verantwoordelijk voor de organisatie, voortgang en beoordeling van iemands opleiding en leertraject.
• De werkbegeleider verzorgt de dagelijkse begeleiding binnen de organisatie waar de GZ-psycholoog in opleiding op dat moment werkt en is daar zelf in dienst.
• Een supervisor – vaak extern – oefent in sessies van een uur met een GZ-psycholoog in opleiding het methodische en procesmatige verloop van diagnostiek, indicatiestelling en behandeling. In deze supervisiesessies is ook aandacht voor de beroepshouding. 

Steeds zekerder

Vorig jaar was Angela binnen Sensire de werkbegeleider van Inger. ‘We bespraken veel casuïstiek. Als Inger vastliep in een behandeling, bijvoorbeeld. Dan bekeken we samen wat de volgende stap zou kunnen zijn. Ook keek ik af toe mee met een gesprek of ik las mee in de verslaglegging. Een andere keer bekeken we samen een filmpje en bespraken dat. Of we reflecteerden op wat een bepaald contact met een cliënt of collega met haarzelf deed. Want in dit werk neem je altijd jezelf mee.’

Inger: ‘Sommige reacties van cliënten zijn heftig en kunnen je confronteren met je eigen gevoeligheden of voorgeschiedenis. Daarvoor is veel aandacht in de opleiding.’ Samenvattend over de breed opgezette opleiding zegt ze: ‘Je leert heel veel en je wordt steeds zekerder.’

Van elkaar profiteren

Ook de regio heeft baat bij deze gezamenlijke manier van opleiden. Angela: ‘Samen sta je sterker. Vorig jaar ging er een werkbegeleider weg bij Marga Klompé. De GZ-psycholoog in opleiding zou dus zonder werkbegeleiding komen te zitten. Toen konden Sensire en GGNet die begeleiding samen overnemen. Anders had ze haar opleiding moeten onderbreken. We zijn minder kwetsbaar op deze manier.’

Inger voegt eraan toe: ‘Bovendien is ons werkveld sterk in ontwikkeling. Door samen te werken hoef je niet allemaal het wiel opnieuw uit te vinden. Je kunt van elkaar profiteren op het gebied van bepaalde projecten of ideeën voor behandelgroepen.’

Goede complexe ouderenzorg blijven bieden

Angela en Inger wijzen beiden op de urgentie om meer GZ-psychologen op te leiden, het liefst op deze regionale manier. In hun ogen heeft zo’n brede samenwerking alleen maar voordelen, zowel voor degenen die worden opgeleid, de organisaties als uiteindelijk de cliënten. Want voor hun steeds complexere zorgvragen komen betere oplossingen als meer psychologen de GZ-opleiding volgen en daarna met veel behandelervaring weer terugkomen om bij te dragen aan goede zorg. ‘Ook andere regio’s leiden steeds vaker regionaal op, bijvoorbeeld Flevoland.’

Angela: ‘Richting de toekomst zijn GZ-psychologen cruciaal. Zij kunnen namelijk de jonge basispsychologen weer goed begeleiden als die vers van de universiteit een zorginstelling met ook zware problematiek binnenkomen. Nu moeten die vaak echt in het diepe springen. Voor hen is het fijner met goede begeleiding te kunnen leren goede zorg te bieden en te blijven bieden.’