‘Is er iemand ziek in het team? Dan hoef ik niet meteen van zeven tot twaalf te komen werken. Ik kan eerst rustig mijn zoontje naar school brengen en start dan vanaf half negen.’ Frouwkje Steen geeft een voorbeeld van hoe Sensire momenteel druk doende is medewerkers meer regie op hun werk in de wijk te geven. ‘De zorg wordt meer ingericht rond de medewerker.’ Deze verandering heet ‘van routes naar diensten’: medewerkers krijgen meer keuzevrijheid op hun beschikbaarheid en de invulling van hun werk.
Net als Frouwkje werken Miriam Wolsheimer en Jorieke Meijerink in een wijk in Zutphen. Jorieke (25) werkt al in een team dat zo werkt en legt uit hoe ‘van routes naar diensten’ er in de praktijk uitziet: ‘Ik heb een contract van 32 uur. Toen ik solliciteerde werden er diensten aangeboden van acht uur. Dat maakte voor mij de stap naar de wijkverpleging gemakkelijker. De zorg is onregelmatig werk, maar op deze manier heb je iets meer eigen regie. In mijn basisrooster staan geen gebroken diensten, maar ik kan er wel voor kiezen als me dat uitkomt. Naast zorgtaken houd ik tijdens mijn lange diensten standaard tien procent ruimte voor andere taken. Die tijd vul ik met bijvoorbeeld met MDO’s, het bijhouden van zorgplannen, gesprekken met klanten of scholing.’
Miriam weet nog dat er veel sollicitanten reageerden toen er een team startte met achtuursdiensten. ‘Die mogelijkheid van langere diensten sluit aan op wat jonge mensen willen als ze van de opleiding komen. Zo kunnen ze een groot contract van 32 of 28 uur makkelijker invullen zonder zes dagen korte routes te werken. Misschien zouden ze anders naar het ziekenhuis of een locatie wonen met zorg gaan. Binnen de organisatie zijn we bezig de omslag te maken voor alle teams.’
Waarvan hangt iemands beschikbaarheid bijvoorbeeld af? Miriam (39) vertelt dat het voor haar belangrijk is om te gaan werken onder schooltijd. Dat geldt ook voor Frouwkje (44). ‘Maar behalve tijd voor werk en thuis heb ik ook echt tijd voor mezelf nodig.’ Jorieke: ‘Ik woon sinds kort samen en ga uit in het weekend, ik doe graag leuke dingen.’
Miriam: ‘Om mensen aan te trekken voor de wijkzorg zul je flexibeler moeten worden in de starttijden van de diensten. Dat betekent ook diensten aanbieden die starten vanaf half negen, zodat werkende moeders kinderen naar school kunnen brengen. Toen we bij een proef in mijn team collega’s vroegen hun eigen beschikbaarheid in te vullen, kwamen we op meer dan zestig procent overcapaciteit doordat collega’s meer dagen konden werken (tijdens schooltijden) en meer uur per dag wilden maken.’
Als de diensten op wisselende tijden starten, betekent dat iets voor de werkverdeling over de dag. Frouwkje legt uit: ‘Medisch noodzakelijke zorg zoals sondevoeding en medicatie blijven op de ochtend. Ook houden we rekening met mensen met dementie, voor wie dagritme en dagopvang belangrijk kunnen zijn. Douchen en wondzorg zijn taken die vaak ook prima tussen 13 en 17 uur kunnen.’ Wat vinden klanten ervan dat de zorgorganisatie de vertrouwde zorgtijden gaat veranderen? Willen zij wel ’s middags douchen? Frouwkje: ‘We plannen het vooral zo in met nieuwe klanten, dan went men er vanaf het begin aan.’ Er is bij klanten ook begrip voor de schaarste aan personeel, is de ervaring En: ’s middags douchen is beter dan niks.
Voor Miriam en Frouwkje geldt dat ze naast zorgprofessional ook de planning als taak hebben. Miriam neemt daarbovenop nog deel aan een project dat alle planners voorbereidt op plannen volgens ‘van routes naar diensten’. Frouwkje zit in een team dat voor alle palliatieve klanten van de Zutphense teams zorgt. ‘Als er dan iemand in zorg komt, wordt gevraagd wie van ons beschikbaar is. Ik vind palliatieve zorg echt mooi.’
De afwisseling van de taken ‘erbovenop’ en de directe zorgtaken vinden ze alle drie prettig.
Jorieke, Miriam en Frouwkje combineren hun takenpakket dan graag, dat geldt niet voor iedereen. Miriam vertelt dat Sensire daarom de keuze biedt: ‘Je houdt óf je kortere, helemaal met zorgtaken gevulde routes, óf je gaat over naar de langere diensten met meer vrijheid hoe je die invult. Het gaat om jouw werkgeluk.’
Frouwkje is ervan overtuigd dat ‘minder vaak opdraven’ beter is voor de belastbaarheid van de medewerkers. ‘Het geeft meer rust buiten je diensten waardoor je beter op de been blijft. Kijk naar de afgelopen zomer. We hebben bij uitval of ziekte steeds geprobeerd een dienst van iemand die toch al aan het werk was iets te verlengen. En dus niet: iemand anders die vrij was opgeroepen voor een korte route. Aan het einde van de zomer hadden we allemaal het gevoel dat we meer rust hadden gehad, veel minder hadden hoeven werken.’
Miriam vat samen: ‘Zo gaan we naar de vrije keuze voor meer rust en minder “aanstaan”, je krijgt de mogelijkheid om minder vaak te komen.’
Op de foto: De heer Vriezen samen met onze collega Serena Kann die ook volgens 'van routes naar diensten' werkt.